Śniechowski Jan Marian (1853—1922), inżynier, chemik kolorysta, przedsiębiorca.
Ur. 8 XII w Płocku, był synem Ludwika, patrona tryb. cywilnego gub. płockiej, i Ludwiki z Rokickich. Miał siostry: Aleksę Marię (ur. 1856), Walerię Marię (ur. 1861), Stanisławę (ur. 1861) i Józefę Anielę (ur. 1862).
Ś. ukończył gimnazjum w Płocku, a następnie studiował w École des Ponts et Chaussés w Paryżu, gdzie otrzymał dyplom inżyniera. W Paryżu należał do polskiego Tow. Nauk Ścisłych i na jego posiedzeniu 4 XI 1876 wygłosił odczyt Teoria mechaniczna ciepła („Pam. Tow. Nauk Ścisłych w Paryżu” T. 9: 1877). Po powrocie do kraju prowadził na torfowiskach pod Mińskiem (Maz.) doświadczenia nad otrzymywaniem amoniaku z torfu i wyprodukował konkurencyjny wobec węgla surowiec opałowy (tzw. antraks); z powodu nieopłacalności przedsięwzięcia zaniechał jednak jego produkcji. Od r. 1886 pracował w Łodzi, w sekretariacie oddziału Tow. Popierania Rosyjskiego Przemysłu i Handlu. Przez pewien czas był jednym z udziałowców farbiarni przędzy wełnianej i zapewne z tego powodu często jeździł do Niemiec; zapoznał się tam z nowatorską produkcją barwników syntetycznych. Mimo braku wykształcenia chemicznego, zaczął w swym mieszkaniu w Łodzi przy ul. Pańskiej (obecnie ul. L. Żeligowskiego) wytwarzać jako jeden z pierwszych w kraju barwniki syntetyczne, wyżymając je z braku pras filtracyjnych w prześcieradłach. W r. 1889 założył z Józefem Rosenblattem firmę «Józef Rosenblatt i Spółka», z siedzibą przy ul. Benedykta 88 (obecnie ul. 6 sierpnia), która na bazie niemieckich półfabrykatów produkowała ok. 5 kg barwników dziennie i zatrudniała kilku robotników. Po wyposażeniu w r.n. wytwórni w odpowiednią ilość kadzi, pomp, pras i młynków napędzanych maszyną parową, produkcja wzrosła do 100 kg barwników dziennie; w l. 1892—3 pracowało w zakładzie ok. trzydziestu robotników (wg E. Trepki dziesięciu). Produkowano ponso kwasowe do farbowania wełny oraz barwniki bezpośrednie: czerwień, kongo, chryzaminę, bordo i błękit krezotynowy. W r. 1894, prawdopodobnie w rezultacie przejściowego załamania koniunktury w łódzkim przemyśle włókienniczym oraz nieporozumień między wspólnikami, wytwórnia została zlikwidowana. Po podziale majątku Ś. otrzymał część aparatury, w tym osiem kadzi drewnianych (tzw. kufy), po dwie prasy i pompy, suszarkę i młynek (demintegrator), natomiast Rosenblatt zamienił zakład w zwykłą farbiarnię.
W r. 1894 przeniósł się Ś. do Zgierza, gdzie z Ignacym Hordliczką zawiązał spółkę «Śniechowski i Hordliczka — Fabryka Barwników w Zgierzu». Produkcję rozpoczęli jesienią t.r. w wydzierżawionej szopie przy ul. Zegrzańskiej 6 (obecnie ul. Dąbrowskiego), zatrudniając dziesięciu pracowników. W r. 1900 w asortymencie fabryki było już dwadzieścia barwników bezpośrednich, a z czasem wprowadzono barwniki kwasowe; ogółem produkowano tam kilka ton barwników rocznie. Ś. w r. 1904 pozyskał do współpracy Władysława Flaczyńskiego, który w r.n. opracował sposób wytwarzania cennego kwasowego barwnika na wełnę, tzw. Czerń Boruta A. Po przeprowadzeniu w r. 1906 modernizacji fabryki (zakupiono nową aparaturę i wyposażenie techniczne oraz powiększono załogę do pięćdziesięciu pracowników) Ś. wprowadził swoje wyroby do łódzkich farbiarni, wypierając używane dotąd barwniki niemieckie. Zakład Ś-ego, znajdujący się w centrum miasta, budził jednak protesty mieszkańców, skarżących się na wydobywające się trujące chemikalia, i ostatecznie w r. 1910 został zamknięty.
Już w r. 1907 Ś. i Hordliczka nabyli na obrzeżach Zgierza, w okolicach ulic Leśnej (obecnie Śniechowskiego) i Polnej, nieużytki o powierzchni 40 ha. W r.n. wybudowali tam nową fabrykę, dokąd przenieśli urządzenia do produkcji barwników azotowych i w której zainstalowali urządzenia do produkcji barwników siarkowych oraz pierwszych półproduktów (kwasu sulfanilowego oraz dwunitrofenolu), uniezależniając się od dostaw z zagranicy. W celu pozyskania kapitału Ś. w r. 1909 zawiązał Tow. Akcyjne Fabryki Barwników Anilinowych i Przetworów Chemicznych w Zgierzu (przekształcone w r. 1910 w Tow. Akcyjne Fabryki Barwników i Przetworów Chemicznych) i został członkiem jego zarządu. W r. 1910 wszedł także do zarządu, powstałej przy udziale Józefa Słaboszewicza, pierwszej w Polsce wytwórni kwasu siarkowego i oleum «Tow. Komandytowe — Hordliczka, Słaboszewicz i Spółka Sulfa» (w r. 1912 o kapitale 500 tys. rb.). W obu towarzystwach pozostawał akcjonariuszem większościowym (51% udziałów). W l. 1910—14 fabryka Ś-ego i Hordliczki produkowała przeciętnie 700 ton barwników rocznie, konkurując z powodzeniem z fabrykami niemieckimi; od 25% do 30% produkcji wysyłano do Rosji, gdzie firma miała swe przedstawicielstwo. W zakładzie zorganizowano laboratorium chemiczne i farbiarnię kontrolną. W l. 1913—14 zatrudniano ok. 150 robotników oraz dziewięciu chemików, m.in. Stefana Czarneckiego, Oskara Gerlicza, Mieczysława Królikowskiego, Edmunda Lasockiego, Jana Rucińskiego i Władysława Stefanowskiego. W czasie pierwszej wojny światowej (18—19 XI 1914) zakład został spalony przez armię niemiecką, a część jego instalacji do kwasu siarkowego oraz kontakty platynowe wywieziono do Niemiec. Ś. z większością zatrudnionych chemików wyjechał do Rosji i pod kierunkiem Józefa Szczęsnego Turskiego pracował w nowo otwartej fabryce barwników «Russko-Kraska» w Moskwie.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wrócił Ś. w poł. r. 1919 do Zgierza i podjął z Hordliczką starania o odbudowę fabryki. Dn. 1 IV 1920 zawiązał, m.in. z łódzkimi fabrykantami Karolem W. Scheiblerem, Henrykiem Grohmanem i Stanisławem Lipkowskim, spółkę «Przemysł Chemiczny w Polsce — Spółka Akcyjna Boruta» (z siedzibą w Warszawie) i został członkiem jej Rady Nadzorczej. Pierwsze barwniki zaczęto wytwarzać w lipcu t.r. Ś. zamieszkał w tym czasie w Grudziądzu. Zmarł tam 25 IV 1922, został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kw. 164 rząd 4).
W małżeństwie z Zofią z Gąsiorowskich (zm. 1947) Ś. dzieci nie miał.
Ś. był prawdopodobnie pierwowzorem postaci Karola Borowieckiego w powieści „Ziemia obiecana” (W. 1899) Władysława Reymonta. Imieniem Ś-ego nazwano ulicę w Zgierzu.
Kwitek J., Lijewski T., Leksykon miast polskich, W. 1998; Mikołajczyk S., Wybitni Zgierzanie z urodzenia i wyboru, Zgierz 1998; — Budzisz T., Barwnikarstwo w Polsce, Ł. 2006; Folkierski W., Towarzystwo Nauk Ścisłych w Paryżu. Jego początki i rozwój, „Prace Mat.-Fizyczne” T. 6: 1895 s. 172; Trepka E., Historia kolorystyki, W. 1960; Pytlas S., Łódzka burżuazja przemysłowa w 1864—1914, Ł. 1994; Wkład Polaków do kultury świata, L. 1976; — „Gaz. Przem.-Rzem.” R. 7: 1878 nr 14 s. 54—5, nr 15 s. 58—9; „Chemik Pol.” R. 4: 1904 nr 14 s. 278, R. 5: 1905 nr 41; „Polska Gosp.” 1923 s. 959 (nekrolog); — AP w Płocku: Akt ur. Ś-ego oraz sióstr; — Informacje Joanny Lewickiej z P.
Agata Barzycka-Paździor